'MAI'ye karşıyım'

Dünyaca ünlü borsa spekülatörü George Soros, dün verdiği konferansta globalleşme, sosyal devlet, serbest sermaye hareketlerinin denetlenmesi konusunda bilinen görüşlerini yinelerken küreselleşen dünyada açık toplumun önemini vurguladı.

Dünyadaki ekonomik krizi, patlak vermeden altı ay önce haber veren Soros, yanlışlığı ve geçersizliği iyice anlaşılan Çokuluslu Yatırım Anlaşması'yla (MAI) ilgili olarak, ''Ben MAI'ye karşıyım. Sermayenin serbestçe ve denetimsiz dolaşımı akıl almaz sorunlar yaratıyor. Sermaye hareketlerine sınırsız serbestlik vermek işlerin çığrından çıkmasına yol açıyor. Zaten MAI şu anda geçersiz'' dedi.

Sahibi olduğu Orta Avrupa Üniversitesi'nin Sabancı Üniversitesi'yle işbirliği kurması nedeniyle İstanbul'a gelerek 'Küresel ve Açık Bir Topluma Doğru' başlıklı bir konferans veren Macar asıllı George Soros, konuşmasının başında ünlü düşünürler Henri Bergson ve Karl Popper' dan alıntılar yaparak önce açık ve kapalı toplumu irdeledi, 'totaliter fikirlerde açık toplum konusunda ideal bir gerçek olmadığı' na dikkat çekti. Dünya çapında 30 kadar açık toplum vakfı bulunan Soros şunları söyledi:

''Karl Popper açık toplumun daha iyi bir örgütlenme modeli olduğunu savunmuştu. Ben de vakıf kurarken bu temelden yola çıktım. Amacım açık toplum kavramını geliştirmekti.''

Kapalı toplumdan açık topluma geçişin kolay olmadığına işaret eden Soros, ''Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra hemen açık toplum kurulamadı. Bu geçişi rahatlatmak lazım. Açık toplum sadece baskıcı rejimin değil, aynı zamanda yetersiz örgütlenme ve devletin zafiyetinin de tehdidi altındadır. Güçlü bir sivil toplum, demokratik hukuk devleti açık topluma yardımcı olur'' dedi.

Bu noktadan küreselleşmeye geçen Soros şöyle devam etti: ''Global ekonomi iyi, ama uluslararası kontrol mekanizması yok. Global ekonomiyi hukuksal çerçeveyi çizmeden sonsuza kadar götüremeyiz. Artık ulus devlet sermaye akışının denetimini kaybettiği için kontrol mekanizması uluslararası çapta olmak zorunda. Devlet artık, daha interaktif olan ekonomiyi denetleyemiyor. Sosyal devleti koruyan ülkeler kaybediyor. Bakın, Almanya'da SPD'nin başı çektiği hükümet iktidara gelince Maliye Bakanı Oscar Lafontaine eski sosyalist yaklaşımlarla ekonomik politikayı çizmeye kalktı. Sonuçta da istifa etmek zorunda kaldı. Devletin rolünü eskisi gibi koruyamazsınız.''

Dünyada şu anda askeri bir ittifak olan NATO'yu bir siyasi ve ekonomik ittifakın tamamlamasının zorunlu olduğuna dikkat çeken Soros şöyle dedi: ''Böylece ülkeler demokrasiye daha fazla yönelirler. Bütün bu söylediklerim size soyut gelebilir. Ama o yöne gitmemiz gerekiyor.''

Dünyada patlak verecek krizi altı ay önce tahmin etmesi konusunda da Soros şunları anlattı: ''Ben krize yol açmakla suçlandım. Çünkü altı ay önce durumu haber vermiş ve önlemini almıştık. Baştan kâr da ettik, ama sonra kazandıklarımızın %5'ini krizde kaybettik. Krizi bizim yarattığımız suçlamalarını reddettim. Çünkü çok önce Uzakdoğu pazarına girmiştik. Bazen para kaybetmek insanda iyi duygular uyandırmıyor. Ama hepimiz hayatta hatalar yapıyoruz.''

Küresel sistemde sermayenin serbestiliğini kontrol edecek kurallar getirilmesini savunan ünlü yatırımcı, IMF'nin sadece borç alan ülkelere yönelik yaptırımları olduğunu, oysa borç verenler için hiçbir kural tanımlamadığını söyleyerek, ''Bu ahlaki bir problemdir. IMF sistemi ile ilgili bu ahlaki soruna karşı benim önerim, borç verenler için de bazı cezai yaptırımlar getirilmesidir. Ancak bu tür kolektif pazarlıklar sermayenin fiyatını yükseltiyor. Çünkü kapitalistler kimseye yardım için yanıp tutuşan insanlar değildir'' diye konuştu. Borç almakla ilgili uluslararası standartlar getirilmesi gerektiğini belirten Soros, bunlara uymayan borç vericilerin ise cezalandırılması gerektiğini vurguladı.