MAI KARŞITI ÇALIŞMA GRUBU

28 NİSAN 1998 TARİHLİ MAI ANLAŞMA TASLAĞININ

ÖZETİ VE YORUMU

VI. MUAFİYETLER VE KORUYUCU HÜKÜMLER

(Dikkat: Muafiyet; her hangi bir anlaşma tarafının anlaşmanın kurallarını hiçbir cezaya tabi olmaksızın ihlal edebilmesi anlamına gelmektedir.)

 

Genel Muafiyetler :

  1. Bu madde, 4/2 ve 3’e uygulanmayacaktır (Çatışmalardan korunma, tazminat ve kamulaştırma ile ilgili hükümler)
  2. Bu anlaşmadaki hiçbir şey aşağıda sayılanlar anlamına gelmeyecektir;
  1. Herhangi bir anlaşma tarafının kendi ülkesinin temel güvenliğinin yararına olduğuna inandığı bir eylemde bulunmaktan alı konması. Bu eylemler ise aşağıda i, ii, iii maddelerinde detaylandırılmıştır.(Bu hüküm GATT ve NAFTA’da da aynı şekilde yer almakta ve burada geçen “temel güvenlik” kavramı herkese göre değişik algılanabileceği ve ulusal güvenlikten hiç bahsedilmediği için son derece ciddi tehditler içermekte)

    2. i)Savaş dönemlerinde veya silahlı çatışma veya uluslar arası ilişkilerde aciliyet gerektiren diğer durumlarda yapılması gerekenler

    ii) Silahsızlanma ile ilgili uluslar arası anlaşmalar veya ulusal politikaların bağlamında alınacak önlemler

    iii) Silah ve cephane üretimi ile ilgili konularda alınacak önlemler

  2. Herhangi bir anlaşma tarafına, kendi temel güvenliğine ters düştüğüne inandığı herhangi bir bilgiye ulaşması veya bu bilgiyi oluşturması için izin alma şartının getirilmesi
  3. Herhangi bir anlaşma tarafının uluslar arası barış ve güvenliğin tesisi için Birleşmiş Milletler Şartına bağlı olarak bulunduğu taahhütleri yerine getirmekten alı konması
  1. Bu tip gereklere konu olan hükümler, anlaşma tarafları arasında gereksiz veya keyfi ayrımcılık yapmanın aracı olarak ya da kılıfına uydurulmuş bir yatırım kısıtlaması için kullanılacak bir tarzda uygulanmayacak, bu anlaşmada hiçbir şey anlaşma taraflarını, kamu düzeninin devamı için gerekli gördükleri önlemleri almaktan engelleme olarak yorumlanmayacaktır.
  2. Bu maddeye uygun olarak alınan önlemler veya başlatılan eylemler Taraflar Grubuna bildirilecektir.
  3. Alınan bu önlemler ya da başlatılan eylemlerin tamamen ekonomik nedenlerden kaynaklandığına veya bu önlem ve eylemlerin korunmakta olan çıkarlara uygun olmadığına inanmak için gerekçeleri bulunan anlaşma tarafı madde V, B1. Uyarınca diğer anlaşma tarafı ile müzakere yapma talebinde bulunabilir(Devletten Devlete işleyen prosedürler). Hakkında şikayet bulunan anlaşma tarafı, şikayette bulunan anlaşma tarafının istediği ve alınan önlemler ve gerekçeleri ile ilgili bilgileri verecektir.

(Dikkat : Bu maddede yer alan “korunmakta olan çıkarlara uygun olmamak” şeklindeki terim en geniş anlamı ile alınacağından muazzam bir sorun yaratacak ve neredeyse genel muafiyetlerin tümünü etkisiz hale getirebilecektir)

 

PARA VE DÖVİZ KURLARI DEĞİŞİM ORANLARININ TAKİBİNDEKİ İŞLEMLER

  1. Madde XX (Ulusal Muamele), YY (En çok kayrılan ülke ) ve ZZ (Şeffaflık) bir anlaşma tarafının Merkez Bankası veya Parasal konulardan sorumlu mercii tarafından uygulanan para ve döviz değişim oranları politikalarının takibi için yapılan işlemlere uygulanmayacaktır.
  2. Bu işlemlerin XX, YY ve ZZ hükümlerine uymadığı durumlarda, bu maddeler anlaşma tarafının anlaşma kapsamında bulunduğu taahhütlerden kaçması anlamında kullanılmayacaktır.

 

GEÇİCİ KORUMA HÜKÜMLERİ

  1. Bir anlaşma tarafı aşağıda belirtilen hükümlere bağlı taahhütleri ile çelişen yasaları önlemleri alabilir veya bunları (varsa) devam ettirebilir ;
  1. Ciddi ödemeler dengesi ve dış finansman güçlükleri veya bunlardan kaynaklanan tehditler altında olduğu zaman; veya
  2. İstisnai hallerde, sermaye hareketlerinin neden olduğu veya neden olma tehdidinin bulunduğu, özellikle para ve döviz kuru oranlarında makro ekonomik idare açısından ciddi güçlüklerin olduğu hallerde.
  1. Paragraf 1. de bahsi geçen başvurulacak önlemler :
  1. Uluslar arası Para Fonu IMF ile yapılan anlaşma ile uyumlu olacak
  2. Paragraf 1. de tanımlanan durumlarla ilgili olarak alınacak önlemlerde gerekli olandan fazlası yapılmayacak
  3. Bu durum, geçici olacak, koşullar izin verir vermez önlemler kaldırılacaktır.
  1. (a) Paragraf (1) de bahsi geçen önlemler, içeriğinde yapılan her türlü değişiklik de dahil olmak koşulu ile en kısa zamanda Taraflar Grubuna ve Uluslar arası Para Fon IMF’ye bildirilecektir.

    2. (b) Paragraf (1) de bahsi geçen önlemler ve bunlarda yapılan her türlü değişiklikler kabul edilmesini takip eden 6 ay içersinde incelemeye, onaylanmaya ya da reddedilmeye konu olacak ve bu süreden sonra da bu önlemler kaldırılana kadar her 6 aylık sürede bu uygulama devam edecektir.

    (c) Bu incelemeler paragraf 2. de bahsi geçen önlemlere uygunluk açısından cevap verecek ve özellikle bu önlemlerin paragraf 2 © doğrultusunda kaldırılmasına yardımcı olacaktır.

  2. Paragraf (1) de bahsi geçen önlemler ve bunlarda yapılacak her türlü değişiklikle ilgili kararın, uygulanmasında IMF tarafından onaylanması bu madde ile uyumlu olarak kabul edilecektir.
  3. Paragraf (1) de bahsi geçen, paragraf (4) de bulunmayan önlemler ve bunlarda yapılacak her türlü değişiklikle ilgili olarak :
  1. Taraflar Grubu, bu madde uyarınca kabul edilen önlemlerden kaynaklanan durumları anlaşma tarafının taahhütleri açısından bu anlaşma ile ilgili konular olarak değerlendirecektir.
  2. Taraflar Grubu, IMF’den paragraf (1) de bahsi geçen koşullar ve önlemlerin paragraf (2) de belirlenenlerle uyumlu olup olmadığı hakkında bir değerlendirme yapmasını isteyecektir. IMF tarafından bu yönde yapılacak her türlü yorum Taraflar Grubunca kabul edilecektir.
  3. IMF herhangi bir önlemin bu maddedeki hükümlere ters düşüp düşmediğini belirlemediği sürece önlemin onaylanması veya reddedilmesi Taraflar Grubunun inisiyatifine bırakılacaktır. Taraflar Grubu bu amaca uygun prosedürler çıkaracaktır.
  1. Anlaşma tarafları, IMF ile, bu madde hükmünde oluşturulacak prosedürlerin tetkiki sırasında IMF’nin bu konudaki rolüne ilişkin mutabakat sağlayacaklardır.
  2. Paragraf (1) de bahsi geçen ve IMF tarafından onaylanacak, belirlenecek ya da IMF veya Taraflar Grubunca bu madde hükümleri ile uyumlu olup olmadığı kontrol edilecek olan önlemler ve bunlarla ilgili değişikler uzlaşmazlık çözüm mekanizmasına konu edilemeyecektir.

Ek Hüküm :

Bu madde veya madde ... uyarınca bir uzlaşmazlığın söz konusu olması halinde, bir uzlaşmazlık çözümü Paneli IMF’den alınan önlemlerin Anlaşma maddelerine uygun olup olmadığına ilişkin bir değerlendirme isteyecektir. IMF tarafından yapılacak her türlü değerlendirme Panel tarafından kabul edilecektir.

Ana Sayfaya Dönüş

 

Bu sayfalar Birleşik Metal-İş Sendikası tarafından hazırlanmıştır.