Asgari Geçim Sınırı Net 190 Milyon Lira
Sendikamızın Ekim 1998 fiyatlarını dikkate alarak yaptığı
araştırmada, iki çocuklu bir ailenin evine girmesi gereken asgari gelirin 190 milyon
TL. olması gerektiği görülmektedir.
Örnek olarak alınan ailenin bu parayla geçinebilmesi için, hiç bir
ekstra masraf yapmaması, bütçesini çok iyi idare edebilmesi, hiç bir arıza, kaza ya
da hastalıkla karşılaşmaması gerekmektedir. “Yoksulluk Sınırı” olarak
tanımlanabilecek 190 milyon liralık Asgari Gelir İhtiyacının yüzde 46’lık
bölümünü gıda masrafları oluştururken ikinci büyük harcamayı yüzde 20.1 ile
konut harcamaları alıyor. Giyim harcamaları için aile bütçesinden ayrılması
gereken pay yüzde 18.3 iken, temizlik, ısınma ve okul masrafları için aylık gelirin
yüzde 7.4’unu ayırmak gerekiyor. “Diğer Harcamalar” kalemi içinde
değerlendirilen ulaşım, gazete, sigara ve sinema harcamaları ise bütçe içinde
yüzde 8.2’lik bir büyüklüğe ulaşıyor.
İstanbul’da yaşayan 4 kişilik bir ailenin asgari gelir
ihtiyacını saptarken araştırmada kullanılan varsayımlar şöyledir:
Araştırmada kullanılan fiyatlar, İstanbul Ticaret Odası’nın
“İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi”ne baz olarak aldığı tüketici
fiyatlarıdır. Ancak bu fiyat listesinde yer almadığı halde, bir ailenin geçimi için
zorunlu sayılan kalemler, piyasada yapılan araştırma sonucu elde edilmiştir.
Asgari gelir araştırmasına örnek olarak alınan aile, İstanbul
sınırları içinde ikamet etmekte, biri 2 diğeri okula yeni başlayan 7 yaşında iki
çocuğu bulunmaktadır. Ailede yalnızca baba çalışmakta, yol, giyim v.b masraflar
buna göre hesaplanmaktadır. Ayrıca söz konusu ailenin hesaplanan gelirle
geçinebilmesi için, evine yeni eşya almaması, ekstradan taksit vs. ödememesi, tamirat
yapmaması, yıllık tatil harcamasında bulunmaması, çocuklarına oyuncak almaması,
evine misafir kabul etmemesi gerekmektedir. Aile kültürel ihtiyacını gidermek için
yalnızca günde bir gazete almakta ve ayda bir kez anne ve baba yol parası vermeden halk
günü sinemaya gitmektedir.
Gıda Harcamaları
Ekim 1998 itibariyle ailemizin asgari mutfak harcaması, 87 milyon 571
lirayı bulmaktadır. Beslenme uzmanlarına göre örnek olarak aldığımız ailenin
asgari beslenme ihtiyacı için gerekli besinler şöyle sıralanmaktadır.
55 gram kalori, 151 gram hayvansal protein, 38 gram bitkisel protein, 1254 gram
karbonhidrat, 288 gram yağ, 32.068 miligram A vitamini, 5.333 miligram B vitamini, 6.154
miligram B2 vitamini, 515 miligram C vitamini, 3.580 miligram kalsiyum, 44 miligram demir.
Yapılan hesaplamalarda sözkonusu besinlerin en ucuz elde
edilebileceği gıdalar seçilmiş, ayrıca yaz aylarında bolca bulunabilen domates ve
kabak gibi sebzelerin kış fiyatlarının aşırı ölçüde arttığı göz önüne
alınarak, hesaplamalarda bir sapmaya yer vermemek için, bunların yerine aynı besin
değerlerini ihtiva eden ve aynı zamanda da kışın ucuz fiyata temin edilebilen
gıdalar seçilmiştir. Bu amaçla, oluşturduğumuz gıda sepetine yazın hesaba dahil
ettiğimiz domates yerine portakal, kabak yerine de ıspanak alınmıştır.
Minimum gıda tüketimi tablosunda tüpgaz, yağ, tuz türünden
pişirme giderleri yer almamaktadır. Bunun yerine gıda harcamalarının yüzde 10’u
pişirme masrafı olarak eklenmektedir.
Konut Giderleri
Aile bütçesi içinde gıdadan sonra, aldığı 20.1’lük payla en
büyük kalemi aluşturan konut harcamaları içine kira, elektrik, su ve telefon
giderleri dahil edilmiştir. Araştırmada varsaydığımız kira miktarının (30 milyon)
İstanbul sınırları içinde yolu, suyu, elektriği ve telefonu olan bir konut için
çok iyimser olduğunu belirtmemiz gerekir.
Giyim Harcamaları
Gıda ve konuttan sonra, örnek aldığımız 4 kişilik ailenin en
büyük harcama kalemini yüzde 18.3 payla giyim masrafları oluşturmaktadır.
Giyim harcamaları konusunda ailemiz oldukça dikkatli davranmasına
rağmen, aylık harcaması 34 milyon 703 bin liraya ulaşmaktadır. Babanın giyim
harcaması 10 milyon, annenin 8 milyon 800 lira ve iki çocuğun toplam masrafı 15 milyon
863 lira düzeyindedir.
Ailenin yıllık olarak tabloda belirtilen giyecekleri alması
durumunda her aya düşen pay giyim masrafları kalemini oluşturmaktadır.
Temizlik Harcamaları
Dört kişilik ailenin yukarıda özetlediğimiz gıda, konut ve giyim
için yaptığı asgari harcamalar, toplam aile bütçesinin yüzde 84.5’unu
oluşturmaktadır. Geriye kalan yüzde 15.5’luk oran da temizlik, okul masrafı,
ısınma ve diğer masraflar arasında paylaşılmaktadır.
Örnek olarak seçtiğimiz ailenin sabun, deterjan, berber, diş
fırçası türünden temizlik harcamaları aylık 7 milyon 407 bin liralık büyüklüğe
ulaşmaktadır.
Isınma Harcamaları
Ailenin yılda 3 ton kömür ve yarım ton odunla kışı geçireceği
varsayılmaktadır. Isınma giderlerinden Ekim ayına düşen pay 5 milyon 293 milyon
liradır.
Okul Harcamaları
Ailenin ilkokula yeni başlayan 7 yaşındaki çocuğunun okul için
gerekli malzemelerinden bazıları sıralanmış ve bunların yıllık toplamının 12 aya
bölünmesiyle ortaya çıkan rakam 1 milyon 369 bin lira olarak belirlenmiştir. Ancak bu
rakam içinde okul kitapları için gerekli harcamaların bulunmadığını da önemle
belirtmek gerekiyor.
Diğer Harcamalar
Örnek olarak aldığımız dört kişilik ailede harcamaların minimum
düzeyde tutulması için yalnızca babanın işe gidip gelirken mavi kart kullandığı
varsayılmıştır. Ayrıca minimum kültür harcaması olarak günde 100 bin liralık bir
adet gazete hesaba katılmış, ayda bir kez anne ve babanın halk günü sinemaya
gittiği varsayılmıştır. Babanın kötü alışkanlığı olarak günde yarım paket
sigara tükettiği kabul edilmiştir. Tüm bu harcamaların kültürel gereksinimleri
karşılamakta yeterli olmayacağı açık olmakla birlikte, yalnızca bu kalemler bile
aile bütçesi içinde 13 milyon 500 bin liralık bir büyüklüğe ulaşmaktadır.
Bu Araştırma gösteriyor ki:
İki çocuklu dört kişilik bir ailenin asgari koşullarda yaşamını
sürdürebilmesi için, 1998 Ekim ayında İstanbul’da en az 190 milyon lira gelir elde
etmesi gerekmektedir.
Örneğimizde ele aldığımız ailenin asgari gelirinin gerçekte tüm
ihtiyaçları karşılamaya yetmeyeceği ortadadır. Ailede birden fazla kişi
çalışıyorsa, çocuklardan ikisi de okula gidiyorsa elbette bu rakamlarda değişiklik
olacaktır. Ancak yüksek enflasyon oranı karşısında aileye girmesi gereken asgari
gelirin altına düşen bir ailenin bugünkü şartlar altında yoksul sayılması hiç de
yanlış olmayacaktır.
